Megum við kaupa og reka bújörð á Íslandi, spurðu tveir bændanna  í danska bændahópnum sem heimsótti mig í fyrrasumar.

  Þeim hafði með mikilli ýtni tekist að toga upp úr mér framleiðandaverðið á mjólkinni.

Ég hafði vonast til að sleppa, með að gefa þeim bara upp afurðarstöðvarverðið sem þeim þótti hátt.
Í hópnum voru hinsvegar gamlir refir sem létu ekki plata sig og þegar ég hafði hvíslað því upp hver beinn framleiðslustyrkur væri til viðbótar, fékk ég ofangreinda spurningu.

  Fyrir svona 25 árum hitti ég mikinn þungavigtarmann í íslenskri nautgriparækt. Ég hafði nýlega verið að skoða  tölur um afurðir nokkurra erlendra kúakynja og spurði spekinginn hvenær við íslendingar myndum ná þessum kúastofnum í afköstum og heilbrigði.

  Gúrúinn leit íhugandi á mig,  hugsaði sig aðeins um og sagði svo umbúðarlaust  að vegna smæðar íslenska stofnsins og einangrunar frá betri erfðaefnum yrðu íslenskar kýr alltaf tugum prósenta og áratugum á eftir mörgum erlendum kúakynjum í afurðum ,heilbrigði og mjaltaeiginleikum.

Á þessum árum lét ekki nokkur heilvita maður sér detta í hug að flytja inn erfðaefni í kýr, þó um þetta leyti væri farið að huga að innflutningi á erfðaefnum fyrir svín og fiðurfénað. Sá innflutningur gjörbreytti rekstrarstöðu þeirra greina sem kom fljótt fram í verulegum lækkunum á framleiðsluverðinu.


 Þessi kýr er að slaga upp í ársnyt erlendra kúa. Hún er hinsvegar of lágfætt og júgrað þolir ekki afköstin og slitnar niður. Þegar mjaltatækið liggur á gólfi eins og hér í stað þess að hanga eins og það er hannað fyrir, er það ávísun á skemmd á spenum og júgri sem er aftur ávísun á júgurbólgu.  

 Á spjallvef kúabænda er nú í gangi umræða um innflutning erlendra kúastofna og er hún með allra málefnalegasta móti.  Lítið sést af rökum þar sem borin eru saman erlend meðaltöl á móti  íslenskum toppbúum, nú eða jafnvel einstökum toppkúm sem á þá að sýna hvert stefnir með þeirri "öruggu" og "markvissu" ræktun sem sumar telja að sé í gangi á Íslandi í dag.

  Og enginn hefur misst sig í þjóðernistilfinningu enn.


Ótrúlega hátt hlutfall kúnna er felldur fyrir aldur fram vegna júgurvandamála. Það er dýrt, rándýrt ,að ala upp grip til að fella hann eftir 2 til 3 mjaltaskeið, nú eða fyrr.

  Staðreyndin er sú að meðan íslenska þjóðin er tilbúin að borga óhagkvæmnina sem liggur í okkar heittelskuðu   landnámskú  ættum við framleiðendurnir ekki að hafa áhyggjur. Sagan kennir okkur þó að það er litlu að treysta í þeim efnum.

  Þegar þrengir að og verðin lækka mun koma í ljós hve illa settir framleiðendur eru með þessi framleiðslutæki í höndunum.
Það er óumdeilt að ríkisvaldið hefur með afnámi verðtryggingar á búvörusamningum, brotið gerða
samninga. Vegna aðstæðna virðast bændur ætla að láta það yfir sig ganga.
 Sem betur fer eru nokkur ár í endurnýjun samninga en það bendir fátt til þess að við fáum yfirstandandi og væntanlegar verðhækkanir á rekstrarkostnaði bættar og framundan sé því talsverður öldudalur í afkomunni.

  Við erum öll ákveðin í að viðhalda íslenska kúastofninum, en þessi leið sem við förum til þess, er alveg rosalega dýr.

Hvað gerist þegar við höfum ekki efni á því lengur??
Verða bændurnir látnir bera kostnaðinn með verri afkomu??

 

   Hrossaræktin hér í Dalsmynni hefur aldrei verið stór í sniðum. En með hugarfari sjálfsþurftarbóndans  var faðir minn löngum sjálfum sér og sínum nógur með hross og lítið keypt eða selt þó á tímabili þyrfti margt tamið fyrir mannmargt heimili.

  Hann hafði gaman af að vera vel ríðandi og þó hrossakosturinn væri ekki samkvæmt nýjustu  kröfum  var alltaf eitthvað vel nothæft til.
 
  Maður fór fljótt að gera ákveðnar kröfur. Fyrst með það að hrossin kæmust áfram þegar á þurfti að halda og síðar var manni ekki alveg sama  hvernig þau fóru að því.

  Þó að maður geti talið á fingrum annarrar handar alvöruhrossin frá þessum árum þá hlýnar manni um hjartaræturnar við að hugsa til þeirra.

  Á tímabili lagði ég af hestamennskuna og fyrir svona 10 árum tók ég þá ákvörðun að hætta hrossarækt og folaldaframleiðslu.

  Ég held því fram að það sé til marks um ákveðna skynsemi að geta skipt um skoðun á einhverju og þó ég þekki menn sem halda því fram að ég geti það ekki, þá skipti ég um skoðun í hrossaræktunarmálunum.
  Nú á ég hlut í nokkrum ræktunarhrossum og eina hryssan sem ég á eftir úr gömlu Dalsmynnisræktuninni skilar nú einu folaldi á ári og sér ekki fyrir endann á því.


 Í þessum fola á þriðja vetur, Funa frá Dalsmynni sé ég ýmsa takta sem ég kannast við síðan í gamla daga.

 Það þekkja allir sem hafa átt afbragðs hest, nú eða hund að þegar þeir eru horfnir úr notkun hefst endalaus leit að sambærilegu dýri. Þó ég viti að slík leit muni trúlega aldrei bera árangur leita ég samt.
  Þegar ég fór að leita ráða hjá fagfólkinu um stóðhest sumarsins, snemma í vetur bentu þau mér á stóðhest sem myndi trúlega höfða til sérviskunnar í mér. Eftir að hafa kynnt mér málið hafði ég síðan samband við eigandann  til að vita hvar hægt væri að hitta á gripinn  á seinna tímabilinu í sumar. Stundum þróast svo hlutirnir á dularfullan hátt og rétt eins og fjallið kom til Múhameðs í den, þá endaði þetta með því að stóðhesturinn kæmi til hryssunnar minnar og dveldi hjá henni og væntanlega fleirum, seinna tímabilið í sumar.

 

    Svo Sigur frá Hólabaki kemur alla leið frá Reyðarfirði til að reyna kynbætur vestur á Snæfellsnesi.

  Það er eins gott að ég fái folald út úr því.  

  Já, merfolald með lit og eitthvað fleira frá föðurnum.  
 

 

  Fyrir óralöngu þegar ég var á fyrstu metrunum á hinni pólitísku eyðimerkurgöngu minni, var ég pínulítið róttækur eins og ungum og efnilegum mönnum er títt.

  Góðu vinur minn á þeim árum var hinsvegar alvöru róttæklingur og er trúlega enn.

Hann hélt því hiklaust fram að ég bóndinn, væri helv. atvinnurekandi og kapítalisti.

 Ég hélt því reyndar fram að bændastéttin væri niðurnjörfuð í allskonar regluverkum og verðlagningarkerfum sem gerðu allar kapítalskar hugrenningar útilokaðar og mætti líta svo á að við værum  bara einn hópurinn í hinum vinnandi stéttum. Rétt er að taka fram að þessi umræða okkar félaganna fór fram áður en kvótakerfið og fylgifiskar þess var fundið upp. 

  Fljótlega uppúr því að við vinirnir hættum að kryfja tilveruna og ég fór að auka kröfurnar um sífellt eldra Wiský, rann upp fyrir mér að hann hefði trúlega haft nokkuð til síns máls.

 Líklega væri ég bara helv. atvinnurekandi og kapítalisti.

  Mér sýnist að samkeppnisstofnun sé með nýfelldum úrskurði sínum að staðfesta það að nokkru leiti.


             Lýsandi dæmi um stórkostlegt samráð um fjármál kapítallistanna.

  Mér sýnist þó, að í úrskurðinum sé mjólkurframleiðendum og rollubændum skipað í flokk svona míní kapitalista en " frjálsu " greinarnar, svína, kjúklinga og eggjabændur séu svona alvörukapítalistar og skuli meðhöndlaðir sem slíkir.


           Tveir síbrotamenn á vettvangi. Hvað skyldi Wiskýið þeirra vera gamalt??


  Ég hef lengi haft efasemdir um það hversu hollt það sé okkur , stóru og litlu " kapítalistunum" að halda svona utanum matvælaframleiðendur þessa lands eins og gert er í gegnum Bændasamtök Íslands. 
  Nú held ég að menn hljóti að setjast niður og hugsa sitt ráð án þess að væla of mikið.

Þetta á nefnilega eftir að versna mikið enn, þegar Samkeppnisráð uppgötvar það sem vinur minn hélt fram forðum.

 Að ég og samherjar mínir í bændastétt værum allir atvinnurekendur og helv. stórkapítalistar. 

  Þá verður enginn dans á rósum að hokra í búskap á Nýja Íslandi.